Tussen oktober 2019 en nu heb ik veel momenten gehad dat ik iets wilde schrijven en publiceren…tot nu toe lukte dit niet. Door uitlopende redenen; writersblock, geen inspiratie, ’te druk’ met andere zaken.
In de achterliggende 8 maanden is er veel gebeurd, te veel gebeurd en helaas niet allemaal positief. In het bericht van 24 augustus 2019 schreef ik o.a. dat de winkel die eerder dat jaar ik geopend had redelijk liep en dat is nog steeds zo (de coronasluiting niet meegerekend). Daar komt de maar….maar sinds september 2019 ging mijn vader kwakkelen met z’n gezondheid. Hij kreeg steeds meer last van duizelingen, zo erg dat hij al met de fiets was omgevallen, bij de supermarkt op grond belandde en dat hij geen auto meer kon (lees mocht) rijden. Twee keer naar het ziekenhuis gebracht omdat er een vermoeden van een hartprobleem was. Aan de ene kant werd er gelukkig niets gevonden, aan de andere kant, hij bleef last van de duizelingen houden. Tot op een vroege ochtend ik gebeld werd. dat hij boven gevallen was bij het uit bed komen en zelf niet meer overeind kon komen. Snel aangekleed en er naar toe gegaan. Toen ik boven kwam schrok ik behoorlijk. Hij lag in de deuropening op de grond met z’n hoofd tegen de deurpost te rillen. 112 was inmiddels al gebeld en de ambulance kwam gelukkig snel. Dus weer opname in het ziekenhuis. Nu voor 9 dagen. Waar hij helemaal ondersteboven en binnenstebuiten gekeerd is. Hij bleek uitgedroogd te zijn en later dat er bepaalde waarden in zijn bloed niet goed waren. Dit was allemaal op te lossen maar zijn duizelingen bleven en ze konden niet vinden waar het vandaan kwam. Inmiddels was wel duidelijk geworden dat hij niet zomaar naar huis kon. Boven gaan slapen zat er niet in dus hebben we een (hoog/laag) bed geregeld met alles erop en eraan. Zodat hij in ieder geval naar huis kon om verdere poliklinische behandelingen en onderzoeken af te wachten.
Ergens in februari had hij een onderzoek waar eindelijk de oorzaak van de duizelingen gevonden werd. Het bleek chronische hyperventilatie te zijn. In de loop van de tijd had hij zich onbewust een verkeerde ademhaling ‘aangeleerd’. Hierdoor was de verhouding zuurstof-bloed uit balans geraakt. “Gelukkig! Er is iets concreets gevonden. En er is iets aan te doen” hoor ik hem nog zeggen. Behandeling bij en door een logopedist zouden hem weer op het juiste pad gaan brengen. “Maar wees wel geduldig. Iets wat je in de loop der jaren hebt opgebouwd krijg je niet zomaar in een paar weken weer op orde.” Zei de kno-arts er nog wel bij. Hij kon ook bij een geriater terecht. Daar mocht hij een aantal oefeningen doen om eventueel beginnende dementie (iets waarvan ik dacht dat het er aan zat te komen) te ontdekken. Van woorden onthouden tot dingen (na)tekenen. Wat op zich best goed ging. Hij kreeg een opdracht om een klok te tekenen en er kwart voor twee op aan te geven d.m.v. wijzers. Dat ging niet goed. De klok tekenen ging wel maar dan de cijfers en de wijzers op de juiste plek….dat lukte hem niet. Terwijl hij daar ontzettend mee zat te tobben keek ik toe en mocht absoluut niet helpen (anders had ik hem wel aangetikt en naar de klok aan de muur geknikt 🙂 ). Wat was dat confronterend en verschrikkelijk om naar te kijken. Het ergste was het natuurlijk voor hemzelf. 78 jaar en dan zoveel moeite hebben om een klok met cijfers en wijzers te tekenen. De tranen rolde over mijn wangen. Dat deed zoveel pijn.
Inmiddels was de corona pandemie in beeld verschenen. En na een paar keer met hem naar de praktijk van de logopedist gereden te zijn ging Nederland in de zogenoemde ‘intelligente lockdown’. Gelukkig konden de behandelingen doorgaan via videoconferentie. In de tussentijd was hij aardig aan het opknappen en ging hij letterlijk èn figuurlijk weer vooruit. Hij kwam weer buiten, mede dankzij de rollator van Ome Hans, die in december overleden was op 80-jarige leeftijd*. Hij ging vroeg in de ochtend met z’n rollatortje, boterhammetjes en verrekijker richting de Pluimpot om te genieten van de vogels en rust. Kwam een aantal keer per week langs om eerst naar de supermarkt te gaan en dan vervolgens bij mij in het Wegwijs Lokaal een warm bakkie thee te komen drinken. Dan namen we het laatste (wereld)nieuws en roddels uit het dorp door.
Tot de week voor Pasen. Hij was niet lekker, at en dronk slecht en kwam bijna niet buiten. “Gewoon een beetje niet lekker, grieperig of zo” zei hij. Tweede Paasdag tegen half vier kwam er een berichtje van mijn moeder: “help, pa ligt in de douche is gevallen”. Gelijk er naar toe, samen met Malik. Hij was niet alleen gevallen maar hij kon niet zelfstandig meer overeind komen. Hij lag languit op de vloer. Hij was gevallen tijdens het opstaan van het toilet vertelde hij. Gelukkig was Malik erbij want hij kon nauwelijks zelfstandig op z’n benen staan en al helemaal niet lopen. Met wat pijn en moeite hebben wij hem op bed kunnen leggen. Inmiddels was het huisartsenpost gebeld en zou er een arts komen kijken. In de twee uur dat we moesten wachten ging het snel achteruit. Hij ging steeds sneller ademen, werd steeds roder in het gezicht en was zich minder bewust van de omgeving. In mijn hoofd werd het steeds duidelijker en donkerder. “Dit kan bijna niet anders dan Corona zijn” dacht ik. En helaas ik had gelijk. De HAP-arts zei vrij snel dat het voor 99% was dat hij besmet was met het Coronavirus en dat hij naar het ziekenhuis moest. Automatisch vroeg ze of hij, indien nodig, gereanimeerd wilde worden. “Ja, vind het nog veel te leuk hier” was (weer) zijn antwoord. Terwijl de arts het vroeg realiseerde ze zich dat deze vraag in deze situatie overbodig was. Protocol was dat Corona-patiënten niet gereanimeerd werden. En….dat hij, gezien de conditie, niet in aanmerking zou komen voor IC-opname. Die kwam knalhard binnen. Hij was hosternokke net een beetje aan het opkrabbelen en dat krijg je te horen dat je vader niet in aanmerking komt voor een IC-opname. Niet omdat er geen bed beschikbaar was maar omdat de levensverwachting na een eventuele IC-opname er niet florisant uitzagen. Op dat moment zakt de wereld om je heen aardig in elkaar. Toch bleef er nog een sprankeltje hoop. Zolang er leven is, is er hoop. Die hoop werd nog verder geminimaliseerd nadat er in het ziekenhuis longfoto’s gemaakt waren. Ik kon achter de radioloog meekijken en zag de bevestiging van wat de HAP-arts vermoedde. Een flinke longontsteking in een van de longen.
Ik sla nu een aantal uren over…… woensdag de 15de was Robin samen met een goede vriendin een middagje thuis. En ze zou dan als ze weer naar Hilversum ging op de terugweg bij opa langsgaan. Net na de middag was ik weer gebeld door een verpleegster met de mededeling dat het niet echt goed ging met pa. Zijn saturatie (zuurstofgehalte in het bloed) was nog steeds (te) laag en ze moesten met i.p.v. een neusslangetje een kapje omdoen en het percentage zuurstof opvoeren. “Helemaal goed, als het hem maar helpt” hoor ik mijzelf nog zeggen en ging verder met een buitenkastje in elkaar zetten. Marelle zei verbaasd: ” krijgt ie net eigenlijk slecht nieuws te horen, gaat ie vrolijk verder”. “Ja wat moet ik dan?” antwoordde ik “het is toch zo en kan er niets aan veranderen.” Dat klopte natuurlijk wel. Alleen was dit mijn ‘oude’ gewoonte die er ineens weer was. Het muurtje, het masker om vooral mijn echte emoties ver te verbergen. En er vooral niet aan toe te geven aan het geen wat je wist dat er aan zat te komen. Want kut voelde ik mij zeker wel! Onzekerheid, hoop, stress, pogingen tot relativeren, alles kwam in mijn hoofd voorbij. Maar vooral angst….ontzettend veel angst over hoe het allemaal zou gaan (af)lopen.
In de paar weken ervoor had ik al een paar keer getwijfeld om naar de huisarts te gaan. Om in overleg met hem mijn dosis antidepressiva te verhogen. Ik voelde mij niet prettig. Niet zomaar een paar dagen maar al een aantal weken en ik was bang dat ik mijzelf op een onbewaakt moment niet in de hand zou hebben en misschien er misschien wel uit wilde/ging stappen. Gelukkig ging het met bloed, zweet en tranen langzaam wat beter. Totdat……..
Die woensdagavond, Robin was net vertrokken om bij opa op bezoek te gaan, werd ik gebeld door de verpleging dat het steeds slechter met pa ging. hij kreeg nu het maximale aantal zuurstof door het masker maar de saturatie ging eerder achteruit dan vooruit. Het was raadzaam om met z’n alle te komen want de vooruitzichten waren erg slecht. De kans was erg klein dat hij levend uit de nacht zou komen. Robin gebeld dat wij er ook aankwamen. We mochten er 1 voor 1 bij. Toen was het voor mij (en ons) wel duidelijk….de kans dat we hem de volgende dag nog zouden spreken was nihil. Ik heb er als laatste een tijdje bij gezeten en naar hem gekeken. Naar z’n krullen, zijn snelle ademhaling, naar pa. Waar ik allemaal aan dacht weet ik niet precies meer. Hierna vertrok Robin naar Hilversum en wij naar huis. Om te proberen wat te slapen……1 seconde en ik was wakker toe de telefoon ging om kwart over vier ’s nachts. “Met de nachtarts. Ik moet u helaas meedelen dat uw vader zojuist tussen drie en kwart voor vier overleden is.” BAM, BAM, BAM. Was dit echt? Droomde ik nog? Fuck! Nee ik heb echt de telefoon nog in mijn handen en de arts heeft echt net opgehangen. Pa is er niet meer…….
Door mijn kleine muurtje kon ik op dat moment niet eens huilen. Ja een paar tranen en dat was het. Je wordt op zo’n moment echt de beruchte rollercoaster ingetrokken en er is geen weg meer terug. Zo onwerkelijk, zo ongrijpbaar en onbegrijpelijk. Normaal is een overlijden van een van je ouders al niet te bevatten en onwerkelijk maar in deze Corona-tijd en dan ook nog door de gevolgen van Corona…maakt het verschrikkelijk moeilijk te bevatten.